1859 Tarihinde Yaşanan Kuleli Vakası

1859 darbesi, kuleli vakası, kuleli darbe girişimi

14 Eylül 1859 yılında ilk modern darbe girişimi olan Kuleli Vakası gerçekleşmiştir. Bu darbe girişiminin nedeni Padişah’ı tahtan indirmek ve yerine Abdülaziz’i tahta geçirmeyi hedefleyen bir girişimdir. Çünkü 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı ve 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanının azınlıklara çok fazla özgürlük verildiği ve halkı dinden uzaklaştıracağı düşünülmekteydi.1859 darbesi, kuleli vakası, kuleli darbe girişimi

O zamanlarda yenilikçi bir babanın oğlu olan Sultan Abdülmecid’in devri olarak nitelendirilir. Abdülmecid babasının ölümü ardından 17 yaşında tahta geçirilir. Çok iyi bir eğitime sahip olan Abdülmecid, iyi derecede Fransızca bilir ve batıdaki olan gelişmeleri çok yakından takip ederdi.

Sultan Abdülmecid’e Darbe Girişimi

Sultan Abdülmecid’in ilk olarak yaptığı iş 3 Kasım’da ilan ettiği Tanzimat fermanıdır. Bu fermanın amacı; herkesin eşit haklara sahip olması ve bölünmenin önüne geçilmek istenmesiydi. Bu durum insanlar arasında kargaşa sebep olmuş ve Şer-i hükümlerin artık uygulanamaması düşüncesi hâkim olmuş ve birçok kişi tarafından olumsuz karşılanmış tepkilerin çekilmesine neden olmuştur. Oysaki Gayri Müslüm ve Müslüman ahaliye eşit hakların verilmesi azınlıkların güvenini kazanmıştı. Ama Müslüman azınlıklar bu eşitlikten rahatsızlık duydular ve aynı kefeye konulmak istemediler.

Yine Sultan Abdülmecid tarafından ilan edilen ıslahat fermanı ile azınlıkların hakları artmış, azınlıklar askere alınmaya başlanmıştı. Azınlıkların askere alınması Gayri Müslim ve Müslümanların arasında gergin dönemler yaşanmasına sebep oldu.  Ayrıca ulema ve askeriyede de bulunan bazı kitlelerinde de rahatsız olmasına sebep oldu. Bundan ötürü 1859 yılında gizli olarak bir cemiyette birleşme kararı alındı. Bu reformların uygulanmasına mani olmak isteyen bir grup insan darbe girişiminde bulunmak istediler. Ancak Mirliva(Tuğgeneral) Hasan Paşa tarafından askeriye içinde olan bu gizli cemiyet fark edildi. Hasan Paşa çoktan üstlerini bu durumdan haberdar ederek, cemiyetten gelen daveti taraftar gibi gözükerek içlerine girdi. Olayların sonucunda 1859 tarihinde Kılıç Ali Paşa Camiinde yapılan toplantı sırasında cemiyet üyeleri suçüstü yakalandı. Bu olay Hasan Paşanın Ferik (Tümgeneral) rütbesine terfi etmesine sebep olmuştur. Tutuklananlar Anadolu yakasına gönderilerek Kuleli Kışlasına getirildi. Tutukluların Kuleli kışlasına getirilmesi akıllarda “Kuleli Vakası” olarak yer etmesine sebep oldu.

Kuleliye gönderilen cemiyet liderleri arasından Caferdam Paşa, boğaza atlayarak intihar etti. Cemiyetin liderlerinden Şeyh Ahmed, Hüseyin Daim Paşa ve Binbaşı Rasim ve Katib Arif yüce divanda yargılanarak idama mahkûm edildi. Diğer suçlulara ise sürgün, kürek ya da hapis cezası verilerek yargılandılar. Olaya dâhil olan tüm askerlerin bazılarının ordu ile bağları kesildi, bazılarının ise Rodos ve Limni adasına sürgünleri istendi.

Verilen idam kararının ardında Sultan Abdülmecid emir vererek idam cezalarını hapis ve sürgüne dönüştürülmesini istedi.

Tüm bu olaylardan anlaşıldığı gibi Sultan Abdülmecid’e suikast düzenlenmesi kaçınılmazdı ancak Hasan Paşanın tereddütsüz ve kararlı olan duruşu sayesinde kolay bir şekilde önlenmiş oldu.

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir